Elazığ mutfağı oldukça zengin ve köklü bir geçmişe sahiptir. 150’den fazla yemek çeşidine sahip olan Elazığ, yalnızca yemekleriyle değil, yemek yeme alışkanlıklarıyla da farkını ortaya koyan bir şehirdir. Her yerde olduğu gibi üç öğün yemeğin haricinde kuşluk ya da yatsılık olarak adlandırılan bir öğüne de sahip olan bu mutfak sürprizlerle doludur. Kuşluk olarak adlandırılan bu öğünde pestil, ceviz ve meyve gibi yiyeceklerin ikram edildiği sofralar hazırlanır.
Tarih ve kültür meraklılarının yılın dört mevsimi ziyaret ettikleri Elazığ, mutlaka görülmesi gereken çok sayıda yeriyle Türkiye’nin turizm adına da önemli bir şehridir. Yalnızca kültürel ve turistik açıdan ziyaret edilmesi gereken yerleriyle değil, yöresel yemekleriyle de dikkat çekmeyi başaran Elazığ, üç öğün farklı yemekler yemenize imkan tanıyacak kadar zengin bir mutfağa sahiptir.
Elazığ’ın Meşhur Yemekleri:
- Borani
- Cavzer
- Lobik Çorbası
- Kelecoş
- Gömme
- Kara Kavurma
- Süslü Fidoş
- Sırın
- Mukaşerli Bulgur Pilavı
- Kofik Dolması
Seyahatinizi daha keyifli ve farklı bir deneyim haline getirecek Elazığ lezzetleri şehir merkezinde ve ilçelerde bulunan restoranlarda ve yöresel yemekler hazırlayan dükkanlarda bulunuyor. Sıcakkanlı esnafı ve halkı ile sizlere keyifli bir gezi deneyimi yaşatmayı vadeden Elazığ, farklı damak tatlarına hitap eden yemek çeşitliliğiyle de ön plana çıkıyor.
1.Borani
Klasik semizotu salatasının Elazığ versiyonu olarak değerlendirilebilecek borani içerisinde semizotu, yoğurt ve sarımsak bulunuyor. Zengin akşam yemeklerinde salata olarak servis edilen, genellikle meze olarak tüketilen ve sıcak yaz günlerinin vazgeçilmezi olan borani, vejetaryen yeme stiline sahip olan ya da et yemeyi tercih etmeyenler tarafından severek tüketiliyor. Sıcak yaz günlerinde ferahlatan, yoğurt sebebiyle doyurucu olan ve mideyi rahatlatan borani, et ve tavuk yemeklerinin yanında meze olarak da servis ediliyor.
2.Cavzer
Pilavlık bulgur, ayran, tereyağı, un, su ve tuz ile hazırlanan yöresel bir yemek olan cavzer için öncelikle su kaynatılıyor ve daha sonra bulgur ilave edilerek haşlanmaya bırakılıyor. Bulgurlar haşlandıktan ve suyunu çektikten sonra un serpiliyor ve tahta kaşıkla karıştırılıyor. Ocaktan aldıktan sonra derin bir kaba ilave edilen ve kaşık yardımı ile orta kısmı çukurlaştırılan bulgurun orta kısmına kurut ayranı olarak adlandırılan yöresel bir ayran dökülüyor. Son olarak kızdırılmış tereyağı gezdirilerek sıcak şekilde servis ediliyor.
3.Lobik Çorbası
Lobik Elazığ’da yetişen bir çeşit sebzedir. Pamuk ve bostan tarlalarının civarına ekilen lobik fasulyeye benzese de taneleri daha küçüktür. Bu sebzeden hazırlanan lobik çorbasının farklı yörelerde börülce ile hazırlanan versiyonları da bulunuyor.
Lobikler haşlandıktan sonra başka bir tencerede kavrulan soğanlar ile buluşturuluyor. Daha sonra salça ve su ilave ediliyor. Kaynadıktan sonra içerisine aşurelik buğday ilave ediliyor. Kuru nane ile servis edilen ve oldukça besleyici bir çorba olan lobik çorbası, soğuk kış günleri için vazgeçilmez bir başlangıçtır. Sıcak servis edilen lobik çorbası günün herhangi bir öğününde tercih edilebilir.
4.Kelecoş
Yarım ay şeklinde doğranan soğanların tereyağında kavrulduktan sonra salça ve ekmek ile buluşturulmasıyla hazırlanan kelecoş, bayatlayan ekmekleri değerlendirmek için ortaya çıkmış bir lezzettir. Yöre halkı tarafından günün herhangi bir saatinde yenmek üzere evlerde hazırlanan ancak uzun süredir hazırlandığı için yöresel yemeklerden biri olarak değerlendirilen kelecoşu yöresel yemekler hazırlayan restoranlarda bulabilirsiniz.
Üzerine ayran ilave edilerek servis edilen ve oldukça farklı bir lezzet olan kelecoş, geliştirilmiş versiyonları ile yörenin en sevilen yemeklerinden biri haline gelmiştir. Sıcak olarak servis edilen bu lezzet genellikle akşam yemekleri için tercih ediliyor.
5.Gömme
Soğan ve kıyma ile hazırlanan, içerisine ceviz eklenen ve hamur işi olarak değerlendirilen bir lezzet olan gömme, yöre halkının evlerde en çok hazırladığı lezzetlerden biridir. Kıyma soğan ile kavrulduktan sonra dövülmüş ceviz içleri harca eklenir. Hamur için bir miktar tuz, un ve su bir kaba alınır. Kulak memesi yumuşaklığında bir hamur hazırlanır. Hamur ve harç kat kat olacak şekilde dizilir ve işlem 10-15 kat olacak şekilde devam eder. Bazı yerlerde kıymayla değil, kavurma ile de hazırlanan gömme oldukça yoğun bir yemektir. Genellikle kış aylarında ve akşam yemeklerinde tercih edilen bu lezzet yöre halkı tarafından evlerde hazırlanıyor olsa da yöresel yemekleri hazırlayan restoranlarda bulabilirsiniz.
6.Kara Kavurma
Akşam yemekleri için en ideal yöresel lezzetlerden biri olan kara kavurma kuzu eti, kırmızı biber, yeşil biber, sarımsak, baharatlar ve tuz ile hazırlanan bir et yemeğidir. Defne yaprağı ve sızma zeytinyağı ile lezzeti arttırılan kara kavurma, kuşbaşı doğranan kuzu etlerinin yumuşak şekilde pişirilmesiyle hazırlanıyor. Yapımı ustalık gerektiren, genellikle yanında pilav ile servis edilen ve zengin akşam sofralarının vazgeçilmezlerinden biri olan kara kavurma, ayran ve salata ile benzersiz bir uyum yakalıyor. Her yörede farklı versiyonları ile hazırlanan kavurmanın Elazığ versiyonu olarak da değerlendirilebilecek olan kara kavurma yoğun ve lezzetlidir. Bununla birlikte uzun süre boyunca tok kalmaya da yardımcıdır.
7.Süslü Fidoş
İsmi ile de ilgi çekici olan ve Elazığ’ın en sevilen yöresel lezzetlerinden biri olarak anılan süslü fidoş içerisinde kıyma, patlıcan, yeşil biber, margarin, salça, soğan, maydanoz, tuz ve baharatlar bulunuyor. Baharatlarla kıyma karıştırılıyor ve lezzetli bir köfte harcı hazırlanıyor. Daha sonra patlıcanlar ve köfteler aynı boyutlarda hazırlanıyor ve hepsi tepside bir araya getiriliyor. Salçalı bir sos ile fırında pişirilen, kolaylıkla hazırlanmasına rağmen servisi etkileyici olan süslü fidoş yöre halkı tarafından aniden gelen misafirlere ikram edilebilecek kurtarıcı bir yemektir. Genellikle evlerde hazırlanan ve sıcak servis edilen süslü fidoşu denemek istiyorsanız günün herhangi bir saati yöresel yemekler hazırlayan restoranları ziyaret edebilirsiniz.
8.Sırın
Elazığ mutfağının yöresel yemeklerinden biri olan, yöre halkı tarafından genellikle evlerde hazırlanan bu lezzet un, su ve tuz karıştırılarak yapılan çok basit bir hamur işidir. Sac üzerinde pişirilerek ekmek haline getirilen bu karışım ikiye bölündükten sonra rulo haline getiriliyor, ardından bir tepsi içerisine yerleştiriliyor. Daha sonra yoğurt ve sarımsak ile hazırlanan sos dökülüyor. En son üzerine kızdırılmış tereyağı ile servis ediliyor.
Yöre halkı tarafından genellikle evlerde hazırlanan bu lezzeti günün herhangi bir saati denemek istiyorsanız yöresel yemekler hazırlayan restoranları ziyaret edebilirsiniz. Hem yaz hem de kış aylarında kolaylıkla hazırlandığı için sevilen sırın her öğün tercih edilebilir.
9.Mukaşerli Bulgur Pilavı
Elazığ yöresinde sıklıkla hazırlanan, bununla birlikte Malatya yöresinde de hazırlanan mukaşerli bulgur pilavı ismi ile anılan bu lezzet ismini mukaşer olarak adlandırılan ve siyah bir nohut olan bakliyattan alıyor. Geçmiş yıllarda hemen her yörede bulunan ancak zamanla popülerliğini kaybeden siyah nohut, kendine ait farklı aromatik lezzeti ve pek çok faydası ile önemli bir bakliyattır. Özellikle Elazığ mutfağı için önemli bir yere sahip olan mukaşer, pilavlık bulgur, soğan, tereyağı, tuz ve su ile buluşturuluyor. Böylelikle mukaşerli bulgur pilavı hazırlanıyor. Zengin akşam yemeklerinde, genellikle et ya da tavuk yemeklerinin yanında yardımcı yemek olarak servis edilen mukaşerli bulgur pilavı, siyah nohut sebebiyle farklı bir görüntüye sahiptir ve lezzeti de oldukça başarılıdır.
10.Kofik Dolması
Türk mutfağı için önemli olan pek çok lezzet bulunuyor. Bunlardan biri olan dolma, birbirinden farklı versiyonları ile neredeyse her yörede hazırlanıyor. Elazığ mutfağına özgü bir lezzet olan kofik dolması ise, yaz aylarında taze patlıcan ve yörede yetişen biberlerin içleri oyulduktan sonra ipe takılarak güneşte kurutulmaları ile hazırlanan bir lezzettir.
Yaz aylarında hazırlığı başlanan ve kış aylarında içleri doldurularak dolma haline getirilen kofik dolması için hazırlanan harcın içerisinde salça, tereyağı, pirinç veya bulgur gibi farklı malzemeler bulunuyor. Salçalı bir sos ile pişirilen ve en sevilen dolma tariflerinden biri olan kofik dolması zengin akşam yemeklerinde ara sıcak olarak servis ediliyor. Bu dolma yöre hakkı için en sevilen akşam yemeği menülerinden biridir.
11.Harput Köftesi
Elazığ lezzetlerinin başında gelen, sofraların baş tacı olan Harput köftesi Elazığ’a özgü bir lezzettir. Halk arasında içli köfte olarak da anılan Harput köfte bulgurlu bir harç ve kıyma ile hazırlanıyor. Elle sıkılarak özel olarak şekil verilen ve yapımı ustalık gerektiren bu lezzet yöre halkının hazırladığı ev salçası ve tereyağı ile buluşturuluyor. Genellikle soslu ikram edilen ancak talep ederseniz sade olarak da tüketebileceğiniz Harput köftesini denemek için Elazığ’da gezilecek yerler arasında bulunan Harput Mahallesi’ni ziyaret etmenizi öneriyoruz. Zengin akşam yemeklerinde ara sıcak olarak servis edilen Harput köftesini yöresel yemekler hazırlayan restoranlarda da bulabilirsiniz.
12.Patila
Et yemeklerinden mezelere pek çok lezzetiyle zengin bir mutfağa sahip olan Elazığ, hamur işi lezzetleri ile de ön plandadır. Farklı yörelerde krep ya da gözleme olarak değerlendirilebilecek, Elazığ yöresi için oldukça popüler olan ve genellikle evlerde hazırlanan patila kabartma tozu, tuz ve un ile hazırlanan malzemenin içerisine genellikle peynir ve maydanoz ile hazırlanan harcın ilave edilmesiyle tüketiliyor.
Üzerine tereyağı sürülen, sacda veya tavada pişirilen, genellikle sabah kahvaltısında tüketilen patila, kahvaltıya farklı bir alternatif arayanların en sevdiği seçeneklerden biridir. Kahvaltı salonlarında ve yöresel restoranlarda bulabileceğiniz bu lezzet genellikle çayla servis ediliyor.
13.Palu Tava
Elazığ’a özgü bir lezzet olan Palu tava, uzun süre boyunca pişen ve yapımı ustalık gerektiren bir lezzettir. Özel bir et ile hazırlanan bu lezzeti evlerde hazırlamak isteyen yöre halkı kasaplara en az bir gün önceden sipariş veriyor. Yöre halkı arasında çok popüler olan ve zengin akşam yemeği menülerinin vazgeçilmezi olan Palu tava genellikle Ramazan ayında hazırlanıyor.
Zengin bir gastronomik kültüre sahip olan Elazığ’ın birçok ilçesi vardır. Şehrin ilçelerinden biri olan Palu ilçesi, Palu tavanın da hazırlandığı ilk yerdir ve adını buradan alır. Yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çeken bu lezzet biber ve kırmızı etin özenle harmanlanması ardından yavaşça pişirilmesi ile elde edilen, aromatik bir lezzete sahiptir.
14.İşgene
Elazığ’ın yöresel yemeklerinden biri olmasına rağmen kökeni çok köklü olan ve Orta Anadolu’nun tarihi ile kültürel zenginliğini başarılı şekilde yansıtan işgene, soğanın kavrulmuş lezzetini salça ile birleştiriyor. Tandır ekmeği ile servis edilen ve oldukça lezzetli olan işgene kavrulmuş etle hazırlanan bir yemektir. Taze maydanoz ile servis edilen ve yapımı ustalık gerektiren bu lezzet yöre halkı tarafından dört mevsim boyunca severek tüketiliyor ancak yoğun bir lezzet olduğu için genellikle akşam yemeklerinde tercih ediliyor. Sizler de bu lezzeti denemek istiyorsanız yöresel yemekler hazırlayan restoranları ziyaret edebilirsiniz.
15.Patlıcan Söğürme
Elazığ’da yediğiniz bazı yemekleri başka bir yörede görmüş olma ihtimaliniz oldukça düşüktür. Fakat bununla birlikte yöresel mutfaklarının birbirlerinden kolaylıkla etkilendiğini ve etkileşim içinde olduklarını da göz önünde bulundurmak gerekiyor. Neredeyse her yerde kolaylıkla hazırlanan ve sevilerek tüketilen patlıcan salatası, Elazığ mutfağında patlıcan söğürme olarak karşınıza çıkıyor.
Patlıcanlar közlendikten sonra domates, biber, kuru soğan ve sarımsak ile buluşturuluyor. Tereyağı, zeytinyağı ve tuz ile hazırlanan bir sos ile lezzeti zenginleştiriliyor. Sosuna klasik patlıcan salatasından farklı olarak bir çay kaşığı toz şeker ilave ediliyor. Patlıcanın acılığını gidermesi için eklenen toz şeker salataya aromatik ve lezzetli bir tat veriyor.
16.Koruk Şerbeti
Elazığ üzüm bağları ile ünlü bir şehirdir. Üzüm yetiştiriciliğinin bu denli popüler olduğu bu şehirde koruk ile hazırlanan herhangi bir lezzetin olmaması ise muhtemel değildir. Henüz tam olarak olgunlaşmamış üzüm olarak da değerlendirilebilecek taze koruklar toplandıktan sonra bol suda yıkanır ve suları sıkılır. Koruk suyu bir tencerede kısık ateşte kaynamaya bırakıldıktan sonra periyodik aralıklarla üzerinde biriken köpükler temizlenir. Köpükler yok olana kadar bu işlem devam eder. Daha sonra 15 dakika kadar kaynatılmaya devam edilir. Süzülerek servis edilen, özellikle sıcak yaz günlerinde soğutularak servis edilen koruk şerbeti hem ferahlatıcı hem de lezzetli bir meşrubattır. Kafelerde bulabileceğiniz bu lezzeti şişelenmiş haliyle yöresel lezzetler satan dükkanlarda da bulabilirsiniz.
17.Orcik
Orcik ismiyle anılan ve Elazığ seyahati yapan turistlerin merak ettiği ilk lezzet olan orciğin cevizli sucuk olduğunu söylemek mümkündür. Bu denli popüler olmasının en önemli sebebi ise yapılışının çok zor olması ve ustalık gerektirmesidir. El emeği ile yapılan, geleneksel yöntemlerle hazırlanan orcik için organik bağdan toplanan üzümler havuzda ezilir daha sonra suyu çıkartılır. Sonra şıra ve un eklenerek bulamaç kıvamına gelir. Bulamaca önceden ipe dizilen cevizler batırılır, ipler güneşte kurumaya bırakılır. Bu işlem tam üç kez tekrarlandıktan sonra orcik yemeye hazır hale gelir. Coğrafi işaret belgesi olan orciği, yöresel lezzetler hazırlayan dükkanlarda deneyebilir, sevdiklerinize hediye olarak götürmek amacıyla satın alabilirsiniz.
18.Dolanger
Dolanger baklavanın en kuvvetli rakiplerinden biridir. Yumuşak bir hamurdan hazırlanan, ceviz büyüklüğünde toplar haline getirilen dolanger cevizli bir şerbetli tatlıdır. Yapımı ustalık gerektiren ve şerbeti sebebiyle ağır bir tatlı olan dolanger, zengin akşam yemeği sofralarından sonra misafire ikram edilen en sevilen tatlılardan biridir.
Dolanger adı verilen bu lezzetli tatlıyı denemek için ilçelerde ve merkezde bulunan tatlıcıları ziyaret edebilir, tatlıyı deneyebilirsiniz. Paketli olarak da satılan dolanger, genellikle soğuk kış günlerinde tüketilir. İçerisinde bol miktarda yağ olduğu için kalorisi yüksek bir tatlı olduğunu da söylemek gerekiyor.
