Marmara ve Ege bölgeleri arasında, geçiş konumunda yer alan Balıkesir, bugüne dek farklı medeniyetlere ev sahipliği yapmış durumda. Bu durum yemek kültürünün oldukça çeşitli olmasını sağlamış, ev sahipliği yaptığı her medeniyetten farklı lezzetleri mutfağına katmış.
Yaz tatilinden doğa tatiline birbirinden farklı amaçlar için ziyaret edilebilecek bir lokasyon olan Balıkesir, kendine ait ayrıcalıklı özelliklere sahip. Balıkesir seyahati esnasında görülmesi gereken pek çok yer, denenmesi gereken çeşitli lezzetler bulunur.
Balıkesir’in meşhur yemekleri:
- Sura
- Tirit
- Keşkek
- Tavuklu Mantı
- Peynirli Patlıcan
- Saçaklı Mantı
- Börülce Ekşilemesi
- Bigadiç Güveci
- Edremit Köftesi
- Düğün Çorbası
Balıkesir dört mevsim ziyaret edilebilecek, turistik bir şehir. Her mevsim farklı yönleri ortaya çıkan Balıkesir, özellikle ilkbahar ve yaz aylarında en hareketli zamanlarını yaşar. Değişen tatil ihtiyaçlarına adapte olabilecek, etkileyici bir şehir olarak değerlendirilen Balıkesir’e genellikle karayolu ile ulaşım sağlanır. Ancak eğer tercihiniz daha konforlu bir yöntem ise hava yolunu da tercih edebilirsiniz. Bunun için Balıkesir Merkez Havalimanı’nı kullanmanız gerekir.
Seyahatinizi daha keyifli hale getiren Balıkesir mutfağı oldukça çeşitli. Bu durum farklı damak tatlarına hitap edebilmesini sağlar. Siz de çeşitli lezzetleri denemek için merkezde ve ilçelerde bulunan restoranları ya da yöresel yemekleri hazırlayan lokantaları ziyaret edebilirsiniz.
1.Sura
Balıkesir’in yöresel yemekleri denildiğinde akla ilk olarak sura gelir. Kaburga eti ve pilav ile hazırlanan, yapımında az malzeme kullanılmasına rağmen ustalık gerektiren sura, genellikle akşam yemeklerinde ve kış aylarında tüketilir. Ancak yaz aylarında da çeşitli restoranlarda sure adı verilen bu lezzeti bulmak mümkün.
Balıkesir’in yöresel yemekleri arasında bulunan ve en sevilen et yemeklerinden biri olan sura içerisinde bol miktarda et bulundurduğu için kurban bayramlarında da sevilen bir seçenek. Özenle hazırlanan iç pilavın kuzu ya da oğlak kaburgasına doldurulduktan sonra taş fırınlarda pişirilmesi ile hazırlanan, et yemeklerini sevenlerin favorisi olan sura, yöresel yemekleri hazırlayan restoranlarda bulunabilir.
2.Tirit
Tirit adı verilen bu yemeği Türkiye’nin farklı bölgelerinde de görmüş ve denemiş olabilirsiniz. Doğudan batıya her mutfakta kendine yer edinmiş bir yemek olan ancak bölgelere göre farklı şekillerde hazırlanan tirit, Balıkesir mutfağında da var.
Özel günlerin vazgeçilmezi olarak değerlendirilen, şehrin en meşhur ve lezzetli yemeği olan tirit, küçük küçük doğranmış tiritlik ekmekler ile hazırlanır. Küçük parçalara ayrılan ekmeğin et suyuna atılıp çıkarıldıktan sonra üzerine etlerin ilave edilmesi ve tereyağı gezdirilmesi ile hazırlanan tirit, hem er suyu hem de içerisinde kullanılan malzemeler sebebiyle lezzetli ve besleyici.
Balıkesir usulü tirit yalnızca kırmızı etle değil, tavuk eti ile de hazırlanabilir. Ancak restoranların menülerinde çoğunlukla kırmızı etle hazırlanan versiyonu bulunur.
3.Keşkek
Ege bölgesi başta olmak üzere, Türkiye’nin neredeyse her yerinde hazırlanan ve sevilerek tüketilen keşkek, en meşhur yöresel yemeklerden birisi. Türk mutfağı için çok önemli bir rol oynayan keşkek, düğünlerin ve bayramların vazgeçilmezi.
Bir kısmı Ege bölgesinde bulunan Balıkesir’in yöresel yemekleri arasında ise kuşkusuz ki keşke yer alır. Orta Asya’dan beri yapıldığı tahmin edilen, dolayısıyla çok köklü bir lezzet olan keşkek 2011 yılında UNESCO Kültürel Miras Listesi’ne girmiş.
Balıkesir usulü keşkek kuzu kemiği ile hazırlanır. Kuzu eti yarma ya da aşurelik buğday ile 1 gün boyunca pişirilerek ortaya eşsiz bir lezzet çıkartılır. Köy düğünleri gibi kalabalık organizasyonların vazgeçilmezi olan keşkek, yöresel yemekler hazırlayan restoranların menülerinde de bulunuyor.
4.Tavuklu Mantı
Mantı Türk mutfağı için oldukça önemli. İnce açılan hamurların içerisine farklı malzemeler ile hazırlanan harç koyulduktan sonra kapatılarak küçük parçalar haline getirilir. Daha sonra genellikle haşlayarak veya fırınlanarak pişirilir.
Balıkesir yöresine ait olan mantı ise klasik mantılardan farklıdır. En önemli farkı harcın içerisinde tavuk olması ve harcın içerisine değil, üzerinde koyulması. Mantı hamuru açıldıktan ve küçük parçalara ayrılır. Ardından haşlanarak pişirilir. Daha sonra üzerine özenle hazırlanan nohutlu tavuklu iç harç dökülür. Son aşamada ise sarımsaklı yoğurt ve özel sos ilave edilir. Sıcak servis edilen tavuklu mantı, dört mevsimin favorisi. Tavuklu mantıyı restoranların pek çoğunda bulabilirsiniz.
5.Peynirli Patlıcan
Geleneksel yemeklerden biri olan peynirli patlıcan, Balıkesir halkı tarafından genellikle evlerde hazırlanıyor. Yaz aylarının vazgeçilmez sebzelerinden biri olan patlıcanın en lezzetli versiyonu olarak değerlendirilen peynirli patlıcan, Manyas yöresine ait özel peynirleri ile hazırlanıyor.
Alacalı olarak soyulan ve yuvarlak şekilde kesilen patlıcanların arasına Manyas peyniri koyulur ve üzerine bir dilim daha patlıcan eklenerek kapatılır. Patlıcanlar kürdan yardımıyla tutturulduktan sonra kızgın yağda kızartılır, üzerine sarımsaklı ve domatesli sos eklenir. Oldukça lezzetli olan peynirli patlıcan şehirde bulunan bazı restoranların menülerinde yer alır. Bir ana yemek olmanın haricinde aperatif olarak değerlendirilen ve yöreye ait en sevilen mezeler arasında gelen peynirli patlıcan, içerisindeki peynir sebebiyle aromatik bir lezzete sahip.
6.Saçaklı Mantı
En meşhur Balıkesir lezzetleri arasında yer alan saçaklı mantı, isminden de anlaşılacağı üzere bir mantı türü. Türk mutfağı için önemli bir lezzet olan mantı, Balıkesir mutfağında hazırlanan farklı versiyonlara sahip.
En az tavuklu mantı kadar sevilen ve Balıkesir’e özgü olan saçaklı mantının yapımı oldukça kolay. Elde açılan yufkalar fırında kızartıldıktan sonra ince dilimlere ayrılır ve kaynamış tavuk suyu içerisine atılır. Daha sonra tabağa alınır ve üzerine lif lif ayrılan tavuklar eklenir. Görüntüsü sebebiyle saçaklı mantı olarak adlandırılan bu lezzet, sarımsaklı yoğurt ve salçalı sos ile ikram edilir.
Pratik bir hazırlık sürecine sahip olduğu için genellikle evlerde hazırlanır. Fakat ev yemekleri ya da yöresel yemekler hazırlayan restoranların menülerinde de bulunabilir.
7.Börülce Ekşilemesi
Balıkesir mutfağı et yemekleri ile ünlü. Ancak farklı damak tatlarına hitap edebilecek kadar çeşitli olduğunu söylemek gerekir. Dolayısıyla sebze yemekleri de Balıkesir mutfağı için oldukça önemli. Balıkesir yöresinde yetişen börülce, mutfak için önemli bir rol oynar. Börülce ile hazırlanan lezzetlerin başında ise börülce ekşilemesi gelir.
Taze bir şekilde toplanan börülceler yıkanıp temizlendikten sonra haşlanır. Haşlanan börülceler sarımsak, zeytinyağı ve limondan hazırlanan sos ile buluşturulur. Son aşamada ise koruk suyu eklenir. Özellikle ekşi aromaları seviyorsanız mutlaka denemeniz gereken börülce ekşilemesi ana yemek olarak tüketilebileceği gibi zengin akşam sofralarında meze olarak da servis edilebilir.
8.Bigadiç Güveci
Balıkesir’de gezilecek yerler arasında gelen Bigadiç, doğal güzellikleri ve lezzetleri ile ünlü bir ilçe. Mutlaka görülmesi gereken pek çok yere ev sahipliği yapan bu ilçe, yöresel yemeklerden birine de ismini vermiş. Özellikle Bigadiç ilçesinde hazırlanan Bigadiç güveci, doğal malzemelerle hazırlanan dolayısıyla lezzetini buradan alan bir et yemeği.
Oğlak eti ile hazırlandığı için oldukça lezzetli olan Bigadiç güveci toprak kaplarda pişirilir. Odun közü ve toprak kapların lezzet verdiği Bigadiç güveci ortalama iki saatlik bir pişirme sürecine sahip. Ustalık gerektiren bu lezzeti Bigadiç seyahatiniz esnasında mutlaka denemeniz önerilir. Çeşitli sebzeler ve kemik suyuyla aromatik hale getirilen Bigadiç güveci, Bigadiç ilçesinde bulunan kebapçılarda veya güveç hazırlayan restoranlarda bulunur.
9.Edremit Köftesi
Balıkesir mutfağı et yemekleri ile meşhur. Bununla birlikte köfteleri ile de ön planda olduğunu söylemek mümkün. Edremit ilçesine özgü bir lezzet olan ve mutlaka bu ülkede denenmesi gereken Edremit köftesi, klasik köftelerden oldukça farklı.
İçerisinde bulunan malzemeler ve lezzeti sebebiyle Tekirdağ köftesini andırsa da kendine has farklı bir aroması olan Edremit köftesi ızgarada pişirilir. Soğan, biber ve domates ile servis edilir. Edremit başta olmak üzere merkezde ve ilçelerde deneme şansı yakalayacağınız Edremit köftesi, genellikle akşam yemekleri için tercih edilse de günün her saati tüketilebilir. Çoğunlukla yanında ayran ile servis edilir.
10.Düğün Çorbası
Balıkesir mutfağında çorbalar da önemli bir yere sahip. Yöresel çorbaların başında gelen düğün çorbası ise arpa şehriye, nohut, yumurta, yoğurt ve et suyu ile hazırlanır. İsteğe bağlı olarak içerisine tavuk eti de ilave edilebilir. İçerisinde bulunan malzemeler sebebiyle hem doyurucu ve besleyici hem de uzun süre tok tutmaya yardımcı olan düğün çorbası, düğün veya bayram gibi kalabalık misafir gruplarının ağırlanması gereken durumlarda yapılır. Bu sebeple düğün çorbası ismi ile anılır. Düğün çorbası hazırlandıktan sonra yumurta, un, yoğurt ve limon suyu ile hazırlanmış bir sos ile birleştirilir. Hem görüntüsü hem de lezzeti ile oldukça etkileyici olan düğün çorbası, neredeyse her restoranın çorba menüsünde bulunur.
11.Ayvalık Tostu
Türkiye’nin en meşhur tostu olarak beyan etmenin abartı olmayacağı Ayvalık tostu, neredeyse bütün illerde fast-food servisi yapan büfeler ve restoranlar tarafından hazırlanıyor. Eğer başka bir şehirde Ayvalık tostu yemiş ve beğendiyseniz Balıkesir’de de mutlaka denemelisiniz.
Tatil beldelerinde sıklıkla karşılaşabileceğiniz bir lezzet olan Ayvalık tostu, Balıkesir’in yöresel lezzetlerinin başında geliyor. Bölgeye has, büyük bir ekmek ile hazırlanan ve içerisinde domates, sosis, sucuk ve tulum peyniri bulunduran Ayvalık tostu talebinize bağlı olarak turşu, ketçap ve mayonez gibi lezzetlerle daha aromatik hale getiriliyor. Mutlaka sıcak tüketilmesi gereken ve genellikle yanında ayran ile servis edilen Ayvalık tostu, kahvaltıdan akşam yemeğine her öğün tüketilebilecek bir aperatif.
12.Şevketi Bostan
Ege mutfağı için vazgeçilmez lezzetlerin başında şevketi bostan geliyor. Balıkesir’in farklı yörelerinde yetişen ve farklı yemekler için kullanılan şevketi bostan, hem zeytinyağlı hem de etli bir şekilde tüketiliyor. Sıcak yaz günlerinde ise şevketi bostanın en sevilen versiyonu salatası oluyor.
Lezzetli olmasının yanı sıra çok düşük kalorili olduğu için diyet listelerinde bulunan şevketi bostan mart, nisan ve mayıs aylarında Balıkesir pazarlarında satılıyor. Girit’ten Batı Anadolu’ya göç eden Giritli Türkler tarafından Türk mutfağına dahil edildiği tahmin edilen şevketi bostan Balıkesir’de kuzu etiyle hazırlanıyor. Lezzetli, hafif ve doyurucu olan şevketi bostan yemeğini, yöresel yemekleri hazırlayan ya da meze menüsüne sahip olan lokantalarda bulabilirsiniz.
13.Kabak Çiçeği Dolması
Kabak çiçeği dolması Girit’in en meşhur lezzetlerinden birisi. Bütün Ege kıyılarında hazırlanan kabak çiçeği dolması, yaz aylarının en sevilen lezzetleri arasında. Balıkesir, Ege Denizi’ne kıyısı olan bir şehir olduğu için yöresel yemekleri arasında kabak çiçeği dolması gelir. Sabahın erken saatlerinde, güneş henüz yükselmeden taze bir şekilde toplanan kabak çiçeklerinin özenle hazırlanan iç harç ile doldurulmasıyla pişirilen kabak çiçeği dolması, yalnızca lezzeti ile değil, görüntüsü ile de etkileyici.
Temmuz ayında toplanan kabak çiçeklerinin iç kısımları ayrılır. Daha sonra dereotu, pirinç, domates, soğan, nane, tuz ve karabiber ile hazırlanan iç harç doldurulur. Zeytinyağı ile pişirilen, oldukça lezzetli olan kabak çiçeği dolması meze olarak da ikram edilebilir.
14.Susurluk Ayranı
Türkiye’nin en meşhur ayranı kuşkusuz ki Susurluk ayranı. Farklı bir şehre yolculuk yaparken geçiş noktası olarak değerlendirilen Susurluk, tost ve ayran ile meşhurdur. Hayvancılığın yaygın olduğu bu bölgede özel olarak hazırlanan yoğurtlarla yapılan ayran, klasik ayranlardan çok daha lezzetli ve daha köpüklü.
Özellikle sıcak yaz günlerinde serinlemenizi sağlayan ve bölgede neredeyse her yemeğin yanında sevilerek tüketilen Susurluk ayranı, bol köpüklü görüntüsü ile iştah açıcıdır. Susurluk ayranı denemek istiyorsanız mola noktalarını tercih edebileceğiniz gibi Balıkesir içerisinde bulunan restoran veya büfeleri de ziyaret edebilirsiniz.
15.Höşmerim
Ege yöresine ait, en meşhur tatlılar arasında höşmerim gelir. Balıkesir mutfağı içinde önemli bir lezzet olan höşmerimi daha önce Marmara bölgesinin çeşitli illerinde de denemiş olabilirsiniz. Farklı bölgeler için oldukça meşhur olan bu lezzetin anavatanı ise Balıkesir’in Havran ilçesi.
Tarih kitaplarında bile ismini geçirebilmeyi başarmış, oldukça etkileyici bir lezzet olan höşmerim, ana malzemesi peynir olan bir tatlı. Bunun haricinde irmik, un ve şeker bulunan höşmerim, hem hafif hem de oldukça lezzetli. Genellikle üzerine fındık veya badem ilave edilerek servis edilen, ılık veya soğuk şekilde tüketilebilecek höşmerimi hazırlayan farklı tatlı dükkanları şehrin neredeyse her yerinde bulunur. Bu dükkanlardan paketlenmiş höşmerim satın alarak, sevdiklerinize hediye götürebilirsiniz.
16.Mafiş Tatlısı
Balıkesir tatlıları ile de ön plana çıkmayı başaran bir mutfağa sahip. Balıkesir seyahati esnasında mutlaka denemeniz gereken tatlılardan biri mafiş tatlısı. Bu lezzeti daha önce farklı isimlerle ve farklı versiyonları ile Türkiye’nin çeşitli mutfaklarında denemiş olabilirsiniz. Bir tür hamur kızartması olan ve üzerine Hindistan cevizi ya da fıstık serpilerek ikram edilen mafiş tatlısı, özenle yoğrulan hamurların ince ince açılması ve kare şeklinde kesilmesi ile hazırlanır. Kesilen hamurlara fiyonk şekli verilir ve kızgın yağda kızartılır. Şerbeti çeken çıtır çıtır tatlı, özellikle akşam yemekleri sonrası en sevilen alternatiflerden birisi.
17.Balıkesir Kaymaklısı
Balıkesir hayvancılık konusunda çok gelişmiş bir şehirdir. Yöre halkının büyük bir çoğunluğunun ana geçim kaynağı hayvancılık. Dolayısıyla bu şehir için süt ve süt ürünleri oldukça önemli. Bölgede yetişen hayvanların sütünden elde edilen kaymaklarla hazırlanan Balıkesir kaymaklısı, en sevilen yöresel tatlılardan birisi.
Balıkesir kaymaklısının içinde hem süt hem de şerbet olduğu için farklı damak tatlarını hitap edebilmeyi başarır. Bununla birlikte yapımı ustalık gerektiren bir lezzettir. İçerisinde bulunan malzemeler ve yapım sürecinin karmaşık olması sebebiyle genellikle baklava ve tatlı dükkanlarından alınan Balıkesir kaymaklısı, çay veya kahve ile servis edilebilir.
18.Zerde
Türk mutfağı için en önemli tatlılardan biri olan zerde, Türkiye’nin neredeyse her ilinde sevilerek tüketiliyor. Türk mutfağını Osmanlı döneminden miras kaldığı bilinen zerde, kutlamalarda, özel günlerde ve mevlitlerde misafirlere ikram edilmek için hazırlanıyor.
Özellikle yoğun tatlıları sevmiyor, daha hafif bir seçenek arıyorsanız zerdeye bir şans vermelisiniz. Balıkesir’in yöresel tatlıları arasında bulunan ve neredeyse her restoranda bulabileceğiniz zerde farklı bir tada sahip. Neredeyse Türkiye’nin her yerinde hazırlanan zerdenin ortak özelliği içerisinde renk vermesi için safran gibi baharatlar kullanılmasıdır. Ancak Balıkesir usulü hazırlanan zerde içerisinde hiçbir baharat bulunmaz. Kızamık şekeri, pirinç, karanfil, tarçın ve gül suyu ile hazırlanan, karanfil taneleri eklenerek servis edilen zerde, hafif olmasına rağmen oldukça lezzetli.
