Türk, Orta Doğu ve Rusya mutfağından izler taşıyan Gürcistan mutfağı oldukça zengin. Bol hamur işi, sebze ve etten oluşan mutfakta balık ürünlerine daha az yer veriliyor. Bununla birlikte yemeklerin hiçbirini çok acı ya da çok baharatlı yapılmıyor. Bu durumda hassas bir mideye sahip olanların rahatlıkla tercih ettiği bir mutfak olmasını sağlıyor.
Türkiye’den seyahat edilebilecek, seyahat için vize talebinde bulunmayan Gürcistan, yılın dört mevsim boyunca ziyaret ediliyor. Güney Kafkasya da konumlanan ve Karadeniz’in doğu kıyısında yer alan ülke; Türkiye, Rusya, Azerbaycan ve Ermenistan ile komşu konumda bulunuyor.
Kış aylarının soğuk ve sert geçtiği ülkede yaz ayları daha ılıman ve sıcak geçiyor. Doğa yürüyüşleri ve kamp aktiviteleri gibi etkinlikler için ideal bir ülke olan Gürcistan’da turistik ziyaretler için en ideal zaman aralığı ise yaz ayları oluyor. Ülkeye ulaşım hava ve karayolu ile gerçekleşiyor. Yurt dışı turları ile bu ülkeyi gezerken mutlaka denemeniz gereken lezzetler bulunuyor.
Gürcistan’ın meşhur yemekleri:
- Çimuri
- Yağşi Kveli
- Kalaco
- Çilburi
- Lobio
- Hinkal
- Phali
- Kharco (Harço Çorbası)
- Haçapuri
- Sulguni Peyniri
Seyahatiniz boyunca deneme şansı yakalayacağınız Gürcistan lezzetleri hem size tanıdık hem de farklı gelen seçeneklere sahip. Farklı mutfaklardan etkilenen, çeşitli yörelerin esintilerini taşıyan mutfağı ile Gürcistan, her öğün farklı bir gastronomik deneyimi yaşamanıza imkan tanıyor.
1.Çimuri
Gürcistan mutfağını Karadeniz mutfağı ile benzer özelliklere sahip olduğunu söylemek mümkün. Konum olarak birbirlerine yakın olan, komşu olarak değerlendirilen Gürcistan ve Karadeniz, mutfakları konusunda da birbirlerinden esinlenmiş durumda. Her iki mutfakta da ortak olarak değerlendirilebilecek en önemli malzeme ise mısır unu.
Mısır unu ile hazırlanan mısır ekmeğinin üzerine tereyağı eklendikten sonra pekmez dökülerek servis edilmesi çimuri adı verilen bu lezzeti oluşturuyor. Mısır unu sebebiyle doyurucu olan ve Gürcistan’da gezilecek yerler listelerinde bulunan yöresel restoranların pek çoğunda bulunan çimuri, farklı bir lezzet. Yöre halkı tarafından genellikle sabah kahvaltılarında tüketilen çimuri, pekmez ile servis edildiği için soğuk kış günlerinde ısınmaya yardımcı olabiliyor.
2.Yağşi Kveli
Peynirleri ile ünlü bir mutfak olan Gürcistan’da, atıştırmalık olarak hazırlanan ve gün içerisinde meydana gelen açlığı gidermek amacıyla yöre halkı tarafından evlerde hazırlanan yağşi kveli tavada tereyağı eritildikten sonra pişirilen köy peyniri. Sıcak servis edilen ve meze olarak da tüketilen yağşi kveli köy peynirinin farklı aroması sebebiyle lezzetli bir meze olarak değerlendiriliyor. Yöre halkı tarafından genellikle evlerde hazırlanan bu mezeyi meyhanelerde ve restoranlarda bulabilirsiniz. Yağşi kveli et ve balık yemeklerinin yanında meze olarak tüketildiği gibi, talebe göre tek başına da tüketilebilen lezzetli bir alternatif.
3.Kalaco
Süzme yoğurt ve mısır ekmeği ile hazırlanan kalaco, Artvin yöresel yemekleri arasında da yer alıyor. Karadeniz ve Gürcistan mutfağına ait bir yemek olan kalaco, geçmiş yıllardan beri bayat ekmekleri değerlendirmek için hazırlanıyor. İçerisinde mısır ekmeği, soğan, tereyağı, tuz, pekmez ve talebe göre ayran ya da süzme yoğurt bulunuyor. Mısır ekmeği küçük parçalar halinde doğrandıktan sonra soğan ve tereyağı ile pişiriliyor. Daha sonra üzerine ayran veya süzme yoğurt ilave ediliyor. Genellikle pekmez ile servis edilen, farklı bir lezzet olan kalaco, yöre halkı tarafından çoğunlukla sabah kahvaltısında tüketilse de yöresel yemekler hazırlayan restoranlarda günün her saati bulabilirsiniz.
4.Çilburi
Çilburi ismi ile anılan ve Gürcistan’a ait bir lezzet olan bu yemek, Türk mutfağında bulunan çılbır ile neredeyse aynı. En önemli özelliği erik ekşisi sosu ile servis ediliyor olması. Küçük bir tencere içerisinde kaynatılan suda pişirilen kırılmış yumurtanın kendine özel bir sos ile servis edildiği çilburi, Gürcistan halkı tarafından da genellikle sabah kahvaltılarında tüketiliyor. Gürcistan çılbırı olarak da adlandırılabilecek bu lezzeti denemek istiyorsanız günün herhangi talep ettiğiniz herhangi bir saati yöresel yemekler hazırlayan restoranları ziyaret edebilirsiniz. Gürcistan ekmeği ve erik sosu ile servis edilen, erik sosu sebebiyle klasik çılbır tarifinden farklı bir lezzet olan çilburi, Gürcistan’ın önemli yemeklerinden birisi oluyor.
5.Lobio
Ot ve sarımsak ile tatlandırılan, toprak kapta kızartılarak hazırlanan lobio içerisinde barbunya bulunuyor. Uzun süre bozulmayan, klasik barbunya yemeğinden daha farklı bir lezzet olan lobionun malzemeleri hazırlandığı yöreye göre değişiyor.
Genellikle kişniş, sarımsak, ceviz ve soğan gibi baharatlar ile hazırlanıyor. Kuru fasulye ya da pilaki ile benzer bir tat olsa da barbunyaların daha iri olması ve tahta bir kaşıkla iyice ezilerek, beyaz sirke ile servis edilmesi, farklı bir yemek deneyimi olmasını sağlıyor. Talebe göre sıcak veya soğuk servis edilen lobio, Gürcü restoranlarının tamamında bulabileceğiniz doyurucu bir yemek.
6.Hinkal
Bir çeşit mantı olan hinkal, en sevilen yöresel yemeklerden birisi durumunda. Özellikle Gürcistan’ın doğu kesiminde, Hevi, Pşavi, Mtiuleti ve Hevsureti dağlık bölgelerinde hazırlanan, ülke için oldukça popüler olan bu lezzet Türk mutfağındaki mantıyı andırıyor.
Et dolgulu haşlama hamur olan hinkal, Uzak Doğu mutfağında da benzerine rastlanabilecek bir lezzet. Kaynar suda pişirilen, geleneksel tarzda ucundan tutarak, elle tüketilen hinkal, çatal bıçakla yendiği takdirde içi dağıldığı için yeterince konforlu olmuyor. İç harcında büyük bir kıyma ve soğan bulunuyor. Yöre halkı tarafından severek tüketilen bu lezzet günün herhangi bir saati tercih edilebilir.
7.Phali
Phali ya da pkhali Gürcistan’a ait yöresel mezelerden birisi durumunda. Lahana, patlıcan, ısırgan otu, fasulye, ıspanak ve pancar gibi sebzelerin soğan, sarımsak, ceviz ve kişmiş ile karıştırılması ile hazırlanan phali küçük çörekler şekilde servis ediliyor. Türk mutfağına oldukça uzak bir tada sahip olan phalinin malzemeleri hazırlandığı bölgeye göre değişiyor.
İçerisinde kullanılan sebzeler değişse de da ceviz püresi sosu bütün versiyonlarında ortak. Ispanaklı, pancarlı ve beyaz fasulyeli çeşitlerini Gürcü restoranlarında bulabilirsiniz. Soğuk servis edilen phali et ya da balığın yanında meze olarak tüketiliyor. Genellikle öğle ya da akşam yemeklerinde tercih ediliyor.
8.Kharco (Harço Çorbası)
Rusya’da, Ermenistan’da ve Azerbaycan’da da sık sık hazırlanan kharco ya da harço çorbası Gürcistan’ın milli çorbalarından birisi. Pirinçli şehriye çorbasına benzese de içerisinde bulunan kuşbaşı et daha farklı bir lezzet haline gelmesini sağlıyor. Sıcak, sulu ve baharatlı bir yemek olan kharco et, et suyu, pirinç, ceviz, sarımsak, kişniş, çeşitli baharatlar ve mısır unu ile hazırlanıyor.
İçerisinde bulunan domates sosu çok yoğun bir lezzete sahip olmasını sağlıyor. Yapımında kullanılan baharatlar hazırlandığı bölgeye göre değişiyor. Gürcistan’da içeceğiniz kharco (harço çorbası) çeşitli bitkiler ve baharatlar kullanılarak hazırlanan versiyonu. Restoranlarda bulabileceğiniz bu çorba ince kıyılmış taze kişniş ve ekşi erik sosuyla servis ediliyor.
9.Haçapuri
Gürcistan mutfağına ait bir hamur işi lezzet olan haçapuri, haço adı verilen yöresel bir peynir ile hazırlandığı için bu isim ile anlıyor. Haço peynir, puri ise ekmek anlamına geliyor, dolayısıyla haçapuri peynirli ekmek olarak ele alınıyor.
Peynirli bir pide olarak değerlendirilebilecek haçapuri mayalı hamur ile hazırlanıyor ve içerisine peynir dolduruluyor. Fırında piştiği için dış kısımları çıtır, iç kısımları ise yumuşak, tuzlu ve lezzetli. Gürcistan’ın farklı bölgelerinde çeşitli versiyonları ile hazırlanan haçapuri bölgelerin isimlerine göre değişik adlar ile anılabiliyor. Yöresel peynirin farklı tadı sebebiyle klasik peynirli pidelerden daha değişik bir lezzet olan haçapuri günün her öğünü sevilerek tüketiliyor.
10.Sulguni Peyniri
Özellikle Batum civarında üretilen, yörenin en meşhur peynirlerinden biri olan sulguni peyniri, Gürcistan için bir gurur kaynağı. İnek, keçi veya manda sütüyle hazırlanan bu peynir tuzsuz olduğu için hafif. Karadeniz’e kıyısı olan Megrelya’nın yerli halkı tarafından üretilen sulguni peyniri yassı ve yuvarlak biçim verilen, olgunlaşması için birkaç gün tuz veya sütlü suda bekletilen bir peynirdir.
Uzun süre bozulmadan dayanması ve klasik peynirlerden daha farklı bir lezzete sahip olması en önemli özellikleri. Meze olarak masalarda yer alan peynir, pizza ve hamur işlerinde de kullanılıyor. Batum’da gezilecek yerler listelerinin içerisinde bulunan, yöresel ürünler satan dükkanlarda bulabilir ve deneyebilirsiniz.
11.Kinzili Phali
Gürcistan’ın yöresel yemeklerden biri olan kinzili phali barbunya fasulyesi, karalahana, soğan, salça, sarımsak, kinzi, karabiber, kırmızı biber ve mısır unu ile hazırlanıyor. Görüntüsü ile de Türk mutfağına oldukça uzak olan, ancak içerisinde bulunan malzemeler sebebiyle besleyici olan ve bağışıklık güçlendiren kinzili phali genellikle kış aylarında tüketiliyor. Talebe göre sıcak ya da soğuk olarak servis edilebiliyor. Soğuk olarak servis edilen versiyonları et ve balık yemeklerinin yanında meze olarak da tüketiliyor.
Farklı damak tatlarına hitap edebilen bir lezzet olan kinzili phaliyi denemek için yöresel restoranları ziyaret edebilirsiniz. Gürcistan turları sayesinde görme şansı yakalayacağınız Gürcistan, gastronomik deneyimleri ile ayrıcalıklı bir seyahat imkanı sunuyor.
12.Kerçho Lobyo
Gürcistan mutfağı sebze kullanımı açısından oldukça zengin ve besleyici. Özellikle fasulyenin farklı versiyonları ile pek çok yemeğin ana malzemesi olduğu görülüyor. Bunlardan biri olan kerçho lobyo ise kurutulan taze fasülyeler ile hazırlanan bir yemek.
Hafif bir lezzet olduğu için yoğun yemeklerden yana tercih yapmak istemeyenler tarafından tüketilen bu lezzet, Gürcistan’da bulunan ve yöresel yemekleri hazırlayan restoranların neredeyse tamamında bulunabilir. Öğle ya da akşam yemeklerinde tüketilen, meyhanelerde meze olarak da servis edilen kerçho lobyo pek çok damak tadına hitap edebilecek, lezzetli bir alternatif diyebiliriz.
13.Badricani Nigvzit
Cevizli patlıcan anlamına gelen badricani nigvzit Gürcistan’ın önemli mezelerinden biri. Kızarmış patlıcan dilimleri, ceviz, çeşitli baharatlar, kavrulmuş soğan ve sebzeler ile hazırlanan, üzerine nar taneleri serpilerek servis edilen badricani nigvzit her damak tadına kolaylıkla uyum sağlıyor.
Patlıcanlar uzunlamasına dilimler halinde kesilip kızartıldıktan sonra yöreye özgü cevizli bir tarator sosu sürülerek katlanıyor. Bu işlem belirli bir süre boyunca devam ediyor. Son olarak farklı baharatlar ve ceviz ile buluşturuluyor. Yöresel mezeler arasında bulunan ve pek çok kişinin favorisi olan badricani nigvzit meyhanelerde ve restoranlarda bulunabilir.
14.Chashushuli
Gürcistan’da şaşlık adı verilen kuzu şişinden hazırlanan chashushuli domates, mantar ve dana eti ile birleştirilerek pişiriliyor. Baharat ve otlar ile zengin bir tada sahip olan, yapımında kemikli kuşbaşı ya da kemikli kaburga eti kullanılan chashushuli kuru soğan ve erik sosu ile servis ediliyor.
Gürcistan mutfağında soslar oldukça önemli bir yere sahip. Neredeyse her yemeğe eşlik eden bir sos bulmak mümkün. Domates sosu ve erik sosu ise yemek ve çorbaların en önemli yardımcıları arasında. Chashushuli yemeğine eşlik eden domates ve erik sosu, klasik et yemeklerinden daha farklı bir lezzete sahip olmasını sağlıyor.
15.Chakapuli (Çakapuli)
Chakapuli ya da çakapuli Gürcistan mutfağına ait sulu yemeklerden birisi. Yöre halkı tarafından en çok tüketilen yemeklerden biri olan, kuzu eti ile hazırlanan ancak dana eti ile hazırlanan versiyonları da bulunan chakapuli farklı bir lezzet. İçerisinde taze tarhun, yeşil erik ,beyaz sek şarap, sarımsak, kişniş ve tuz bulunuyor. Doğranan kuzu etinin derin tavada beyaz şarapla kaynatıldıktan sonra diğer malzemelerin eklenerek yavaş yavaş pişirilmesiyle hazırlanan chakapuli (çakapuli) ana yemek olarak tüketiliyor. Erikler henüz olgunlaşmamış olduğu için genellikle ilkbahar aylarında hazırlanıyor. Gürcistan ekmeğiyle servis ediliyor ve sıcak olarak tüketiliyor.
16.Hasuda
Gürcistan mutfağının Türkiye mutfağı da dahil olmak üzere farklı mutfaklarla senkronize ve esintili bir mutfak olduğunu tekrarlamak gerekiyor. Bu benzerliğin görülebileceği lezzetlerden biri olan hasuda tatlısı, Türk mutfağında da yeri olan, çok az malzeme ile hazırlanmasına rağmen tatlı ihtiyacını başarılı şekilde karşılıyor.
İçerisinde un, su, şeker ve nişasta bulunan bu tatlı, aniden gelen misafirler için sık sık hazırlanan bir tatlı çeşidi. Gürcistan mutfağında da önemli bir yere sahip olan ve yöresel tatlılardan biri olarak adlandırılan hasuda, yöresel Gürcistan yemekleri yapan restoranlarda bulunuyor. Halk tarafından genellikle evlerde hazırlanan bu lezzet, akşam yemekleri sonrası tüketiliyor.
17.Ponçiki
Gürcistan’a ait tatlılardan biri olan ponçiki, farklı yörelerde denemiş olabileceğiniz donuta benziyor. İçerisinde krema veya reçel bulunan farklı versiyonları ile hazırlanan, meyveli tatları sevenlere hitap eden ponçiki, Türk mutfağına yer alan pişi ile de benzerlik gösteriyor.
Genellikle fırınlarda pişirilen dolayısıyla yağda kızartılan versiyonuna göre daha hafif olan ponçiki, içerisinde bulunan krema ve reçel sayesinde farklı damak tatlarına hitap edebiliyor. Talebe göre üzerine pudra şekeri veya Hindistan cevizi serpilerek servis edilen ponçiki çoğunlukla kahveyle birlikte, günün farklı saatlerinde tüketiliyor. Bu tatlıyı kahve ve tatlı dükkanlarında bulabilirsiniz.
18.Zipyay
Ana yemekleri ve mezeleri ile oldukça zengin bir mutfak olan Gürcistan mutfağı, tatlıları ile de farklı alternatifler sunuyor. Türk mutfağının aksine tatlılarda daha hafif seçenekler bulunduran Gürcistan mutfağı, sütlü tatlıları sevenlerin tercih edebileceği seçenekler sunuyor.
Bunlardan biri olan zipyay, süt ile hazırlanan bir muhallebi türü. Sütlü tatlıları sevenlerin tercihi olan, zengin akşam yemekleri sonrası ikram edilen, genellikle kahveyle tüketilen zipyay, çikolatalı ya da vanilyalı gibi farklı versiyonları ile de hazırlanıyor. Bölgede bulunan restoranlarda ve tatlı dükkanlarında bulabileceğiniz zipyay, talep edilen herhangi bir saat diliminde veya öğününde deneyebileceğiniz bir tatlı olarak öne çıkıyor.
