Isparta geçiş yolları üzerinde olan şehirlerden biridir. Bu durum bugüne dek pek çok farklı medeniyete ev sahipliği yapmış olduğunu gösterir. Ev sahipliği yaptığı medeniyetlerden izleri halen taşıyan ve bu izlere mutfağında da yer veren Isparta, mutfak ve yemek kültürü açısından oldukça zengindir.
Şehirde tarım ve meyvecilik de oldukça gelişmiştir. Verimli topraklara sahip bir şehir olan Isparta mutfağı ile ziyaretçilerini etkilemeyi başarır. Her yörede bulunan yemeklerin farklı yorumlar ile ele alındığı Isparta mutfağı bununla birlikte yöreye özgü yemeklere de yer verir.
Tarımsal yapı, göçebe kültür ve hayvancılık gibi faktörlerden etkilenen Isparta lezzetleri çevre şehirlerden gelen yemekler ile de zenginleşmiştir. Bu açıdan değerlendirildiğinde Isparta mutfağı için çok kültürlü ve zengin bir mutfak olduğuna dair bilgi vermek mümkündür.
Dört mevsim boyunca ziyaret edilen ve her sezon farklı tatil imkanları sunan Isparta mutfak kültürü ile de Türkiye’nin gastronomik şehirleri arasındadır.
Isparta’nın meşhur yemekleri:
- Çömlek Kebabı
- Tandır Kebabı
- Banak
- Bakla Borani
- Şalgam Aşı
- Fırın Kebabı
- Sazan Dolması
- Tatar Mantısı
- Yufka Ekmeği
- Yatırtma
Farklı damak tatlarına hitap edebilecek çeşitli lezzetlere yer veren Isparta yemeklerini deneyebileceğiniz restoranlar hem merkezde hem de ilçelerde yer alıyor. Sizlerde gezeceğiniz yerlerde bulunan restoranlara girerek, şehre dair farklı lezzetleri tadabilirsiniz.
1.Çömlek Kebabı
Çömlek kebabını farklı yörelerde görmüş ve denemiş olabilirsiniz. Türk mutfağı için önemli bir kebap tarifi olan ve adından da anlaşılacağı üzere çömlek içerisinde pişirilen bu tarif oldukça farklıdır. Testi kebabı olarak da adlandırılan ve yöre halkı tarafından da yoğun ilgi gören çömlek kebabı kuzu eti ile hazırlanır.
Kuzu etinin kuyruk yağı, domates, biber, soğan, sarımsak, baharatlar ve yağ ile hazırlandıktan sonra çömlek veya testi içerisine yerleştirilmesi ve ardından hamur ile ağzının kapatılması çömlek kebabının hazırlık sürecidir. Uzun süre pişen ve ardından çömlek kırılarak servis edilen dolayısıyla hem lezzeti hem de servisi ile dikkat çekmeyi başaran çömlek kebabı farklı lezzetlerden biridir.
Çömlek kebabı yörede bulunan kebapçılarda bulabileceğiniz bir tariftir. Çoğunlukla akşam yemekleri için tüketilen çömlek kebabı yanında özel pideler ile servis ediliyor.
2.Tandır Kebabı
Tandır kebabı Türk mutfağına ait en önemli kebap türlerinden biridir. Farklı yörelerde çeşitli versiyonları ile hazırlanan bu lezzet kebap severlerin favorisi olmayı başarıyor.
Isparta yöresinde deneme şansı yakalayacağınız ve ustalık gerektiren tandır kebabı kuzu eti ile hazırlanır. Tandır kebabının en önemli özelliği içerisinde yalnızca kuzu eti, yağ ve baharatlar bulunmasıdır. Başka bir sebzeye ya da başka bir malzemeye yer verilmez. Etin tadına doyabileceğiniz bir tariftir.
Tandırlarda uzun süre boyunca pişirilen dolayısıyla ustalık gerektiren tandır kebabı genellikle akşam yemeklerinde tercih edilir. Şehirde bulunan restoranlarda bulabileceğiniz tandır kebabı uzun süre tok kalmanızı sağlayacak, besleyici bir tariftir.
3.Banak
Isparta’nın en meşhur et yemeklerinin başında banak gelir. Oldukça bereketli bir yemek olarak değerlendirilen ve yöre halkı için kalabalık misafir sofralarının vazgeçilmezi olan banak, et yemekten hoşlanıyorsanız mutlaka denemeniz gereken bir lezzettir.
Kuzu, koyun ya da dana eti ile hazırlanan banak kısık ateşte ve uzun süre pişirilir. Pişirilme süresinin uzun olması etlerin yumuşak ve tel tel ayrılan bir kıvama sahip olmasını sağlar.
İskender kebaba benzeyen bir şekilde hazırlanan banak pideler ile servis ediliyor. Pidelerin üzerine yerleştirilen etlerin oldukça lezzetli bir yemek haline geldiği banak, yöre halkı tarafından genellikle evlerde hazırlanıyor. Siz bu lezzeti denemek için kebap restoranlarını deneyebilirsiniz.
4.Bakla Borani
Isparta verimli topraklara sahip bir şehir olduğu için yalnızca et yemeklerinin değil, sebze yemeklerinin de yoğunlukta olduğu bir mutfağa sahiptir. Hem lezzetli hem de sağlıklı bir yemek olan bakla borani ise Isparta mutfağında en sevilen sebze yemeklerinden biridir.
Genellikle et yemeklerinin yanında servis edilen bakla borani zevkle tüketilen bir sebze yemeğidir. İsminden de anlaşılacağı üzere ana maddesi bakla olan bu yemek, bakla sevmeyenlerin bile ilgi duyduğu bir lezzete sahiptir.
Bulgur, bakla ve soğan zeytinyağında pişirildikten sonra yoğurt ile hazırlanan bir sos ile buluşturulur. Çoğunlukla meze olarak tüketilen bakla boraniyi yöresel yemekler hazırlayan restoranlarda bulabilirsiniz. Hem lezzetli hem de dengeli bir yemek olan bakla borani şehirdeki hemen her restoranda bulunuyor.
5.Şalgam Aşı
Şalgam aşı Osmanlı mutfağının en klasik tariflerinden biridir. Başka şehirlerde çok bilindik bir tarif olmamasına rağmen Isparta’nın yöresel yemekleri arasındadır. Bir çeşit sulu yemek olan ve Isparta mutfağında günlük olarak en sık hazırlanan tariflerden biri olan şalgam aşı şalgam ile hazırlanır.
Patates şeklinde dilimlenen şalgamların kıyma ve soğan ile hazırlanmış harç ile birleştirilmesi şalgam aşının hazırlanmasını sağlar. Klasik Türk yemeklerine benzese de Isparta usulü olduğunu gösteren önemli özellikleri bulunur. İçerisine eklenen börülce farklı bir aroma katarak yemeğe lezzetini verir. Ev yemekleri hazırlayan restoranlarda bulabileceğiniz şalgam aşı günün her saati severek tüketilen yemeklerden biridir.
6.Fırın Kebabı
Isparta seyahatiniz esnasında mutlaka denemeniz gereken lezzetlerden biri fırın kebabıdır. Şehirde hizmet veren kebapçı menülerinin ilk sıralarında yer alan bu lezzet nisan ve mayıs aylarında süt kuzusu, haziran sonunda oğlak ve eylül ayında erkeç eti ile hazırlanır. Hangi etten yapıldığı fark etmeksizin en sevilen et yemeklerinden biri olan fırın kebabı yapımı uzun süren ve ustalık gerektiren bir yemektir.
Şişe takılan etler en az 3-4 saat boyunca fırında yavaş bir şekilde pişer. Genellikle bakır sahanlarda servis edilir. Isparta’daki hizmet veren kebapçıların tamamında bulabileceğiniz bu lezzet çoğunlukla akşam yemeği için tercih edilir.
7.Sazan Dolması
Türkiye 3 tarafı denizlerle çevrili bir ülkedir. Bu durum balık çeşitliliği açısından önemli bir zenginliğe sahip olmasını sağlar. Her çeşit balığın farklı versiyonlar ile hazırlandığı bir ülke olan Türkiye, mutfağında balığa sık sık yer verilen bir ülke olarak değerlendirilir.
Isparta için en önemli balık lezzetlerinden biri sazan dolmasıdır. Yöresel bir lezzet olan sazan dolması deniz ürünlerini seven ve farklı lezzetler denemek isteyenlerin tercihidir.
Lezzeti ve sunumu ile klasik balık tariflerinden farklı olan sazan dolması balığın içinin temizlenmesi ve harç ile doldurulması ile hazırlanır. Üzerine dökülen sos ile oldukça lezzetli olan sazan dolması fırında pişirildiği için sağlıklı bir tariftir.
8.Tatar Mantısı
Mantı Türk mutfağı için oldukça önemlidir. Her yörede farklı versiyonları hazırlanan mantı her damak tadına uyacak çeşitlere sahiptir. Isparta mutfağına ait olan ve yöresel lezzetlerden biri olarak değerlendirilen Tatar mantısı ise, Türkiye için değerli bir lezzettir.
Şekli ve içerisinde bulunan malzemeler ile klasik mantılardan farklı olan Tatar mantısı patatesli bir iç harç ile hazırlanır. Talebe göre iç harçta kıyma ya da mercimek de kullanılabilir.
Mantı hamurlarının kare şeklinde kesilip iç harç ile doldurulduktan ve üçgen şeklinde kapatıldıktan sonra haşlandığı Tatar mantısı sarımsaklı yoğurt ve tereyağlı sos ile servis edilir. Hem yöre halkı hem de ziyaretçiler tarafından yoğun ilgi gören bu lezzeti merkezde ve ilçelerde bulunan restoranların büyük bir çoğunluğunun menülerinde bulabilirsiniz.
9.Yufka Ekmeği
Yufka ekmeği Türkiye’nin pek çok yöresinde yapılan bir ekmek türüdür. Isparta’nın yöresel yemekleri arasında bulunan ve yöre halkının imece usulü açarak yıl boyunca tükettikleri yufka ekmeği odun ateşinde ve sac üzerinde pişirilir. Eşit büyüklükte açılan yufkaların pişirilmesiyle hazırlanan ve nem almayan bir yerde muhafaza edildiğinde yıl boyunca tazeliğini koruyan yufka ekmeği, yöre halkının en çok tükettiği ekmek çeşitlerinden biridir. Özellikle sabah kahvaltılarında çayın yanında en çok tüketilen besindir. Yufka ekmeğini denemek için merkezde ve ilçelerde bulunan fırınları, yufkacıları veya yöresel ürün satan dükkanları ziyaret edebilirsiniz.
10.Yatırtma
Yatırtma için bir çeşit karnıyarık olduğunu söylemek mümkündür. Isparta usulü bir yemek olan yatırtma tüm sebzelerin tepsiye yatırılarak pişirilmesi sebebiyle bu ismi alır. Özellikle patlıcan sevenlerin tadına doyamayacağı bir yemek olan yatırtma, damakları şenlendiren bir lezzete sahiptir.
Ana malzemeleri kıyma ve patlıcan olan yatırtma yöre halkı tarafından genellikle evlerde hazırlanır. Bununla birlikte ev yemekleri hazırlayan restoranlarda da bu yemeği bulabilirsiniz. Isparta’nın simge yemeklerinden biri olarak değerlendirmenin mümkün olduğu yatırtma, uzun süre boyunca tok kalmanıza yardımcıdır. Yatırtma günün her saati severek tüketilen yöresel lezzetlerden biridir.
11.Dirgit
Isparta’da yıllardır hazırlanan ve geleneksel yemeklerin arasında bulunan dirgit, Isparta mutfağında önemli bir yere sahiptir. Bu yemeğin en önemli özelliği bir çocuğun ilk dişi çıktığında ebeveynler tarafından yapılması ve gelen misafirlere dağıtılmasıdır. Kültürel olarak da önemli bir yemek olduğunu söylemek mümkündür.
Farklı yörelerde diş buğdayı ismiyle de anılan ve Isparta mutfağında dirgit adı ile kendine yer bulan bu lezzet buğday, nohut ve fasulye gibi malzemelerle hazırlanır. Dolayısıyla besleyici özelliğe sahiptir. Kış aylarında akşam yemeklerinin baş tacı olarak da değerlendirilen ve yapımı oldukça kolay olan dirgit, hem tatlı hem de tuzlu olarak tüketilebilir.
12.Sap Aşı
Isparta mutfağına ait bir sebze yemeği olan sap aşı yemek yapmak için uzun süre vakit ayırmak istemeyenlerin tercihidir. Yöresel lezzetlerden biri olan ve yöre halkının evlerde en çok hazırladığı yemeklerden biri olmasıyla dikkat çeken sap aşı pratik bir tariftir.
Ispanaklı bir tarif olmasına rağmen ıspanak yapraklarını yıkamaya gerek kalmaması sap aşı adı verilen bu tarife duyulan ilgiyi arttırır. Yalnızca ıspanakların sapı kullanılarak hazırlanan bu lezzet haşlanan ıspanak saplarının doğranması ve sıvı yağda kavrulan kıyma ve soğanın üzerine ilave edilmesiyle hazırlanıyor. Ardından üzerine yumurta kırılıyor ve sarımsaklı bir yoğurt ile servis ediliyor. Günün her öğünü tüketilebilen bu lezzeti yöresel restoranlarda bulabilirsiniz.
13.Sığır Dili Boranisi
Isparta’nın topraklarında pek çok sebze ve ot yetişiyor. Bu durum ot ve sebze ile hazırlanan yemeklerin mutfakta yoğunlukta olmasını sağlıyor. Ağır et yemeklerinin yanında servis edilen, hafif bir aperatif olan sığır dili boranisi Isparta sofralarında önemli bir yere sahiptir. Isparta topraklarında yetişen ve hodan ismi ile anılan sığır dili otu ile hazırlanan bu yemek basit ve lezzetlidir.
Sığır dili boranisi yöre halkı tarafından genellikle evlerde hazırlanıyor olsa da siz bu lezzeti denemek için restoranları tercih edebilirsiniz. Hafif yağda kavrulan otların sarımsaklı yoğurt ile karıştırılması ve ardından tereyağlı bir sos ile buluşturulması ile hazırlanan sığır dili boranisi meze olarak tüketiliyor.
14.Toyga Çorbası
Doğga ya da toyga çorbası ismiyle adlandırılan bu lezzet Anadolu’nun birçok yöresinde yapılıyor. Yöresel yemekler arasında bulunan ve özellikle soğuk kış akşamlarının favorisi olan bu çorba yemeklerden önce ideal bir başlangıç oluyor. Hem çocuklar hem de yetişkinler tarafından severek tüketilen toyga çorbası içerisinde bulunan bulgur sebebiyle uzun süre boyunca tok kalmaya yardımcıdır.
Yıkanan bulguların tavuk veya et suyunda haşlanması ve ardından ayrı bir kapta çırpılan yumurta, yoğurt ve un ile buluşturulması ile hazırlanan toyga çorbası tereyağında kızdırılmış pul biber ve nane ile servis ediliyor. Hem lezzetli hem de doyurucu bir seçenek olduğu için severek tüketilen bu çorbayı sizler de yöresel yemekler hazırlayan restoranlarda bulabilir ve günün herhangi bir öğünü tüketebilirsiniz.
15.Derdimi Alan
Isparta mutfağı tatlı menüsü konusunda oldukça önemli bir zenginliğe sahiptir. Ağır ve yoğun tatlılardan ziyade daha hafif ve sütlü tatlıların yer aldığı Isparta mutfağı, gastronomik açıdan keyifli bir deneyim yaşatır.
Derdimi alan adı verilen ve ismi ile dikkat çeken bu tatlı Isparta mutfağına aittir. Yapımı oldukça pratik olan bu lezzet pekmez, kuru yufka ve tereyağı ile hazırlanır. Eritilen tereyağına pekmez ilave edilip kaynatıldıktan sonra küçük parçalara bölünen yufkalar pekmezin içerisine eklenir. Yapımı için bu aşamaların gerçekleşmesi yeterlidir. Yöre halkı tarafından genellikle evlerde hazırlanan derdimi alan adlı lezzeti restoranlarda deneyebilirsiniz.
16.Su Peltesi
Su peltesi Akdeniz bölgesinin en meşhur tatlılarından biridir. Akdeniz bölgesinde bulunan şehirler yaz aylarında bunaltıcı sıcaklar ile karşılaşır. Dolayısıyla bu bölgede hazırlanan tatlılar sıcak sebebiyle bunalan kişilere çözüm sunmalıdır. Bu amaçla hazırlanan tatlılardan biri olan ve oldukça hafif bir tatlı olarak değerlendirilen su peltesi yemeklerin en başarılı tamamlayıcılarından biri olarak değerlendiriliyor.
Mısır ve su ile hazırlanan tatlının içerisinde şeker bulunmuyor. Tatlanması için pekmez kullanılıyor. Soğuk şekilde servis edilen ve oldukça lezzetli olan su peltesi Isparta’da pek çok restoranın menüsünde bulunuyor.
17.Gül Şerbeti
Isparta denildiğinde akıllara ilk gelen şey gül oluyor. Türkiye’nin gül yetiştiriciliği konusunda en gelişmiş şehri olan Isparta, gül kokusunun hakim olduğu bir şehirdir. Bu durum gül ile hazırlanan tariflerin de uzun bir listeye sahip olmasını sağlar.
Isparta’ya özgü bir lezzet olan ve isminden de anlaşılacağı üzere gül ile hazırlanan gül şerbeti sıcak yaz günlerinde sevilen soğuk bir içecektir. Ağzı kapalı kavanozlarda 2 ay kadar bekletildikten sonra içmeye hazır hale gelen ve oldukça özgün bir lezzet olan gül şerbeti Isparta genelinde bulunan pastane ve tatlı dükkanlarında bulunuyor.
Gülleri ile ünlü olan bu şehirde gülden yalnızca şerbet yapıldığının düşünülmesi büyük bir hata olur. Isparta’da bununla birlikte gül çayı ve gül lokumu gibi lezzetleri de denemelisiniz.
18.Yalvaç Güllacı
Güllaç Türkiye’nin en önemli yöresel tatlılarından biridir. Özellikle Ramazan ayında sık sık hazırlanır ve tüketilir. Isparta’da hazırlanan güllaç ise klasik güllaçlardan daha farklıdır. Isparta’da gezilecek yerler arasında bulunan Yalvaç ilçesi, şehrin gastronomik açıdan en dikkat çekici yerlerinden biridir. İlçeye ait olan güllaç içerisinde lor peynirine benzer bir peynir bulundurur. Kesmik güllacı ismi ile de anılan bu tatlı, klasik güllaç tariflerinden oldukça farklı bir lezzettir.
Yalvaç ilçesinin sembollerinden biri olarak değerlendirilen ve hem lezzetli hem de hafif olduğu için yılın her mevsimi severek tüketilen Yalvaç güllacı, üzerine gül suyu dökülerek servis ediliyor. İlçede bulunan restoranların tamamında bulabileceğiniz Yalvaç güllacı, güllaç severler tarafından yoğun bir ilgi görüyor. Yılın her mevsimi tüketiliyor.
