Sivas İç Anadolu’nun doğusunda bulunuyor. Ilıman deniz coğrafyasından uzakta olan şehir, deniz seviyesinden 1400 metre yükseklikte konumlanıyor. İç Anadolu bölgesinin kendine has mutfaklarından birine sahip olan Sivas, Roma ve Bizans dönemlerinden bu yana pek çok egemenliğe ev sahipliği yapmasıyla biliniyor.
Bugüne dek ev sahipliği yaptığı medeniyetlerden izler taşımaya devam eden Sivas çok çeşitli ve zengin bir mutfak sunuyor. Türk mutfağı adına önemli bir yere sahip olan Sivas şehir merkezinde, ilçe ve köylerde yöresel yemekleri deneyebileceğiniz çok sayıda restoran ve lokantaya yer veriyor.
Sivas yöresinde denediğiniz bir yemeği evde hazırlamaya çalışmaksa çoğunlukla başarısız girişimlerle sonuçlanıyor. Bu durumun en önemli sebebi yörede göz kararı el mizan düsturu ile yemek pişiriliyor olmasıdır. Bu durum yöresel tariflerin tam olarak alınmasını engelliyor.
Sivas’ta yapılan yemeklerde kullanılan bitkisel gıdaların başında buğday geliyor. Bunun yanı sıra soğan, salatalık, havuç, pancar, kabak, şalgam, ıspanak, patlıcan ve turp gibi sebzeler de mutfakta aktif olarak kullanılıyor.
Sivas’ın Meşhur Yemekleri
- Peskütan Çorbası
- Kesme Aşı
- Mercimek Badı
- Baviko
- Sirok(Gömme
- Sivas Katmeri
- Sivas Ketesi
- Divriği Pilavı
- Hingel
- Pezik
1.Peskütan Çorbası
Peskütan, yoğurt ve yarmanın pişirilerek suyunu çekmesiyle hazırlanan bir yemektir. Kışlık bir besin olarak bilinen peskütan yaz aylarında yöre halkı tarafından hazırlanır. Bu sayede kış aylarında kullanılabilir.
Peskütan çorbası, isminden anlaşıldığı üzere yaz aylarında yöre halkı tarafından kış hazırlığı amacıyla yapılan peskütanlar aracılığıyla hazırlanır. Çorba olarak hazırlanan kışlık besinlerin kullanılmasıyla lezzetli bir deneyim yaşatan peskütan çorbası özellikle soğuk kış günlerinin favorisidir. Üzerine yağ yakılarak servis edilen ve lezzetli bir deneyim olan bu çorbayı denemek için yöresel restoranları tercih edebilirsiniz.
2.Kesme Aşı
Kesme aşı yöre halkı tarafından evde en çok hazırlanan yemeklerden biridir. Sulu yemek ya da çorba olarak değerlendirilebilecek kesme aşı özellikle soğuk kış günlerinde içinizi ısıtır. Kesme aşı için kullanılan erişteler genellikle yöre halkı tarafından yaz aylarında evlerde hazırlanır ve derin dondurucularda saklanır. Erişte olarak adlandırılan bu yemek hamurların makarna şeklinde kesilmesidir.
Yaz aylarında hazırlanan erişteler ile kış aylarının favori yemeklerinden birini yapmak için mercimek erişte ile buluşur. Bir yanda da kıyma sıvı yağda nane ve pul biber ile kızartılarak yemeğin üzerine ilave edilir. Soğuk kış günlerinde tercih edilen bir lezzet olan kesme aşı genellikle evlerde hazırlanıyor olsa da yöresel lokantalarda da bulabilirsiniz.
3.Mercimek Badı
Mercimek ya da Sivas badı olarak bilinen bu lezzetin bir benzeri ile Tokat şehrinde karşılaşmış olabilirsiniz. Ancak Tokat badı ile Sivas badı birbirinden farklıdır. Sivas badı bulgur, mercimek ve domates ile hazırlanır. Tokat badı hazırlanırken bu malzemelere ek olarak ceviz ilave edilir.
Gündüz saatlerinde en çok tüketilen yemeklerden biri olan mercimek badı genellikle yöre halkı tarafından evlerde hazırlanıyor. İçerisinde hem mercimek hem de bulgur olduğu için uzun saatler boyunca tok kalmanızı sağlıyor. Bu lezzeti denemek için yöresel yemekler hazırlayan restoranları ziyaret edebilirsiniz. Mercimek badı yöre halkı tarafından dört mevsim boyunca sıklıkla tüketiliyor.
4.Baviko
Sivas’tan başka bir yerde deneme ihtimalinin çok düşük olduğu lezzetlerin başında baviko geliyor. Baviko için öncelikle hamur hazırlanıyor ve ardından en az bir saat dinlendiriliyor. Dinlendirilen hamurun üzerine sarımsaklı ayran dökülüyor.
Bu gibi lezzetlere alışık olmayanlar tarafından garipsenen bir lezzet olmasına rağmen deneyenlerden tam puan almayı başarıyor. Yapması ustalık isteyen ve hiçbir tarifte net ölçülere ulaşmanın mümkün olmadığı baviko Sivas seyahatiniz esnasında mutlaka denemeniz gereken bir lezzettir. Yöresel yemekler hazırlayan lokantalarda bulabileceğiniz bu lezzet yöre halkı tarafından günün her öğününde tercih ediliyor.
5.Sirok (Gömme)
Sirok ya da halk arasında anılan ismi ile gömme Sivas mutfağına ait hamur işi bir lezzettir. Özel olarak hazırlanan hamur fırında üzeri gevrek olana kadar pişirildikten sonra sert kısmı kesilir. Kesilen hamurun içi oyulduktan sonra üst kısımları kare şeklinde kesilerek hazırlık devam eder. Ardından üzerine tereyağı kenarlarına da ayran dökülür.
İlginç bir deneyim olan sirok (gömme) deneyenler tarafından sevilen bir lezzettir. Ayranın verdiği tuzlu aroma, yörede özel olarak hazırlanan tereyağının kullanılması ve kıtır hamur lezzetli bir deneyim sunar. Genellikle sabah kahvaltısı için tercih edilse de günün farklı öğünlerinde de tüketiliyor. Bu lezzeti pastane ve fırınlarda bulabilirsiniz.
6.Sivas Katmeri
Katmer Türk mutfağının en çok tüketilen hamur işi lezzetlerinden biridir. Türkiye’nin farklı mutfaklarında farklı versiyonları ile hazırlanan katmerler bulunur. Sivas usulü katmer ise yöre halkı tarafından genellikle evlerde hazırlanan ve oldukça sevilen bir lezzettir.
Sivas katmeri diğer katmerlerden farklı olarak daha fazla yağ ile hazırlanıyor. Yumuşacık bir lezzet olan Sivas katmeri sıcak şekilde tüketiliyor. Yöre halkı tarafından özellikle sabah kahvaltıları için en sevilen seçeneklerden biri oluyor.
Şehir merkezinde ve ilçelerde bulunan pastane ve fırınlarda Sivas katmeri bulabilirsiniz. Sivas mutfağı içerisinde önemli bir yere sahip olan katmer, sıcak şekilde servis edilirken genellikle yanında çay veya ayran içiliyor.
7.Sivas Ketesi
Maya ile hazırlanan ve katmerin farklı bir versiyonu olan Sivas ketesi ekmek olarak tercih ediliyor. Evde ekmek kalmadığında yöre halkı tarafından kısa süre içerisinde hazırlanan ve ekmek olarak tüketilen Sivas ketesi sevilen bir hamur işidir.
Kahvaltıların ve gün içerisinde yapılan atıştırmalıkların favorisi olmayı başaran bu lezzet uzun süre boyunca bayatlamaz. Yöre halkı tarafından çoğunlukla evlerde hazırlanıyor olsa da pastane ve fırınlarda da kete bulabilirsiniz. Paketli olarak satın alacağınız keteyi evinizde de yiyebilir ya da sevdiklerinize hediye olarak da alabilirsiniz. Fırından sıcak şekilde çıkan kete yanında çay ile servis edildiğinde oldukça sevilen bir öğün haline geliyor.
8.Divriği Pilavı
Sivas’ta Gezilecek Yerler arasında bulunan Divriği, Sivas’ın gastronomik açıdan en popüler ilçesidir. Bu ilçeye ait bir lezzet olan Divriği pilavı sıradan bir pilavdan oldukça farklıdır. İçerisinde kuşbaşı et, sıvı yağ, pirinç, soğan, nohut, kuru üzüm, badem, tuz ve baharatlar bulunur. Yapımında yeni bahar gibi özel baharatların kullanılıyor olması oldukça lezzetli bir aromaya sahip olmasını sağlar.
Yapımı ustalık gerektiren bir lezzet olan Divriği pilavı belirli bir dinlenme süresinden sonra sunulur. İçerisinde bulunan kuşbaşı et sebebiyle ana yemek olarak değerlendirilir. Uzun süre tok kalmayı sağlayan Divriği pilavı akşam yemekleri için de oldukça idealdir.
9.Hingel
Çerkezler tarafından yapılan hıngal adlı hamur işine benziyor olsa da Sivas usulü hingel daha farklıdır. Patates ya da peynirli harç ile hazırlanan ve oldukça lezzetli bir yemek olan hingel yapısından dolayı makarna ve mantıya benzerdir.
Özel olarak hazırlanan hamurun içerisinde patates veya peynirli harç yerleştirilir. Daha sonra suda kaynatılarak pişirilir. Üzerine yoğurt ve özel tereyağlı sos dökülerek servis edilir. Yumuşacık bir lezzet olan hingel genellikle akşam yemekleri için tercih edilir. Hamur işi bir lezzet olduğu için oldukça yoğun ve ağırdır. Bu sebeple uzun süre tok kalmanızı sağlar. Bu lezzeti denemek için yöresel yemekleri hazırlayan restoranları ziyaret edebilirsiniz.
10.Pezik
Sivas’ın meşhur turşusu pezik, dal ve pazı turşusu olarak da anılıyor. Yaprakları temizlenmiş pancar sapının bir miktar kırmızı pul biber ilave edilerek turşusunun kurulmasıyla hazırlanıyor. Kış aylarının vazgeçilmezi olmayı başaran pezik turşusu Sivas yöresinin en sevilen turşularından biridir.
Kış aylarında yöre halkı yediği bütün yemeklerin yanında pezik adı verilen turşuyu tüketiyor. Şehir merkezi başta olmak üzere ilçelerde de karşılaşma ihtimalinizin olduğu turşu dükkanları pezik başta olmak üzere çeşitli turşuları denemenizi sağlıyor. Paketli olarak satın alabileceğiniz pezik turşusu klasik turşu deneyiminden oldukça farklıdır.
11.Sivas Kebabı
Bir et yemeği olan ve çoğunlukla kırmızı et ile hazırlanan kebap türleri Türk mutfağı için önemlidir. Farklı yörelerde farklı şekillerde hazırlanan kebap türleri her damak tadına hitap edebilecek çeşitlilik barındırıyor.
Et yemekleri konusunda önemli bir zenginliğe sahip olan Sivas mutfağı kebaplar konusunda da aynı zenginliği sunuyor. Kemikli parça kuzu eti ile hazırlanan ve yöre halkı tarafından en sevilen et yemeklerinden biri olan Sivas kebabı Sivas seyahatiniz esnasında mutlaka denemeniz gereken bir lezzettir.
Sivas kebabının en önemli özelliği yöre halkı tarafından evlerde yapılamıyor olmasıdır. Bu kebap tandırı andıran ve tuğladan örülen, üzeri açık ocaklarda pişirilen bir lezzettir. Evde bu lezzeti hazırlayabilmek için özel olarak yapılmış sac ocakların kullanılması gerekir.
Yapımı ustalık gerektiren bir lezzet olan Sivas kebabı, hazırlanırken etin yanında patlıcan, domates ve yeşil biber de kullanılıyor. Kuzu etinin benzersiz aroması ile sebzelerin bir araya gelmesi oldukça lezzetli bir kebap deneyimi yaşatıyor.
Şehir merkezinde ve ilçelerde bulunan kebapçılarda deneyebileceğiniz bu lezzet yoğun bir lezzet olduğu için çoğunlukla akşam yemekleri için tercih ediliyor. Genellikle lavaş ve pilav ile sunuluyor.
12.İçli Köfte
Sivas lezzetleri arasında bulunan içli köfte klasik oval şekil yerine yuvarlak olarak hazırlanır. En sevilen ara sıcaklardan biri olan içli köfte Adana mutfağına ait bir lezzettir. Eğer içli köfte damak tadınıza hitap ediyorsa farklı bir deneyim için Sivas usulü versiyonunu da denemeniz önerilir.
Sivas usulü içli köfte için tek çekim kıyma, soğan, tereyağı, domates salçası ve baharatlar kullanılıyor. Dışında ise ince bulgur, soğan rendesi, un ve yumurta kullanılıyor. Klasik içli köfte tariflerinden en önemli farkı ise üzerine tereyağı sürülmesidir.
Esnaf lokantalarında ara sıcak olarak ikram edilen içli köfte yöresel yemekler hazırlayan restoranlarda da bulunuyor. Genellikle zengin akşam yemeklerinde tercih ediliyor.
13.Sübüra
Kare ya da yuvarlak şekilde kesilen hamurların yoğurt ile çorba haline getirilmesiyle hazırlanan sübüra özellikle yaz aylarının favorisidir. Soğuk bir şekilde servis edildiği için sıcak yaz günlerinde içinizi ferahlatır. Besleyici ve doyurucu bir içeriğe sahip olduğu için çocuklar tarafından da sevilerek tüketilir.
Üzerine özel bir sos yapılarak servis edilen sübüra yöre halkı tarafından genellikle evlerde hazırlanır. Bu lezzetli deneyimi yaşamak için esnaf lokantalarını tercih edebilirsiniz. Ancak soğuk servis edildiği için kış günlerinde genellikle esnaf lokantaları tarafından da hazırlanmıyor.
14.Madımak
Madımak yemeği, ismini hammaddesi olan otun isminden alıyor. Faydalı bir ot olan madımak otu Sivas semt pazarlarında satılan otlardan biridir. Madımak yemeğinde madımak otunun yanı sıra pilavlık bulgur, tereyağı, salça, pastırma ya da çemen, soğan, sarımsak, tuz ve baharatlar kullanılır.
Doğada yetişen bir bitki olan madımak Sivas yöresi için önemlidir. Sivas yöresinin farklı yerlerinde yetişen madımak ayıklanıp yıkandıktan sonra doğranır ve üstüne yemeklik doğranmış soğan, sarımsak ve pastırma konularak pişirilir. Pilavlık bulgur, baharatlar ve biber salçası ilave edilerek pişirilen madımak hem lezzetli hem de besleyici bir yemektir.
Sıcak olarak servis edilen ve uzun süre tok kalmaya yardımcı olan madımak diyetine dikkat edenlerin de tercihidir. Hızlı bir şekilde sindirilen ve midede şişkinlik yapmayan madımak ekmek ile servis edilir. Ev yemekleri yapan restoranlarda madımak yemeğini deneyebilirsiniz.
15.Patlıcan Pehli
Sivas mutfağına özgü bir kebap türü olan patlıcan pehli kemikli parça et, patlıcan, domates, biber, kara biber ve yoğurt ile hazırlanıyor. Patlıcan pehli geçmiş yıllardan beri yapılan eski yemeklerden biridir. Koyunun sağ uyluk kaburgası yani döş kısmından hazırlanan bu lezzet, et yemeklerini sevenlerin damak tadına hitap ediyor.
Taş fırınlarda hazırlanan dolayısıyla kebapçılar tarafından sunulan bir lezzet olan patlıcan pehli ustalık gerektiriyor. Çoğunlukla pilav ve lavaş ile servis edilen patlıcan pehli doyurucu bir lezzet olduğu için akşam yemeklerinde tüketiliyor.
Patlıcan pehli başta olmak üzere Sivas’ta hazırlanan kebap türlerinin en önemli özelliği Sivas’tan çıkarılan ve tatlı tuz adı verilen yerli tuz ile hazırlanıyor olmalarıdır. Daha aromatik ve sağlıklı olan yerli tuz kebapların lezzetini arttırıyor.
16.Gülüt
Dışarıdan bakıldığında klasik bir keki andıran ancak yöre halkı tarafından evlerde özel olarak hazırlanan ve Sivas’a özgü bir kek olan gülüt, klasik kekten farklı olarak içerisine mısır unu ilave edilerek hazırlanıyor. Çay yanına ikram etmek için veya misafirlere servis etmek için yöre halkı tarafından evlerde sıklıkla hazırlanan gülüt şehir merkezinde ve ilçelerde bulunan pastanelerde de bulunuyor.
İçerisinde bulunan mısır unu kekin bir tatlı olarak tüketilmesinin yanında doyurucu özelliğe de sahip olmasını sağlıyor. Mısır ununun yanı sıra yumurta, şeker, süt, yağ, un, vanilya ve kabartma tozu ile hazırlanan kekin üzerine ceviz ve haşhaş ilave ediliyor. Fırında pişirilen ve genellikle sıcak şekilde tüketilmesi önerilen gülütü pastanelerde bulabilirsiniz. Merkezde bulunan pek çok pastane gün içerisinde birkaç kez gülüt hazırladıkları için sıcak şekilde deneyebilirsiniz. Gülüt genellikle yanında çay ya da kahve ile tüketiliyor.
17.Kelle Tatlısı
Fındık, badem, ceviz, kuru üzüm, erişte ve tarçın ile hazırlanan kelle tatlısı; Sivas mutfağının en önemli tatlılarından biridir. Bütün halde sunulduğu için kelle tatlısı ismi ile anılan ve çoğunlukla yemek sonrası ikram edilen kelle tatlısı besleyici bir lezzettir.
Sofraya bütün halde getirilen ve baklava gibi görünse de içi kadayıfa benzeyen kelle tatlısı geçmiş yıllarda yöre halkının misafirler için hazırladığı bir lezzet olarak biliniyordu. Geçmiş zamanlarda yalnızca özel misafirler ve davetler için hazırlanıyor olsa da günümüzde tatlıcılar tarafından her gün yapılıyor. Sizler de tatlı dükkanlarını ziyaret ederek bu lezzeti deneyebilirsiniz.
18.Kalburabastı
Sivas’ın en sevilen tatlılarından biri olan kalburabastı, şerbetli bir tatlıdır. Farklı yörelerde de hazırlanan ancak Sivas mutfağı ile özdeşleşmiş olan bu tatlı özellikle bayramlarda ikram edilir.
Ortalama bir saat içerisinde sofralardaki yerini alan dolayısıyla hazırlık süreci pratik bir tatlı olan kalburabastı, yöre halkının misafirler için en çok hazırladığı lezzetlerin arasında yer alıyor. Sivas usulü kalburabastı, tam kıvamında şerbeti ve lezzeti ile turistler tarafından da ilgi görüyor. Kalburabastıyı denemek için şehir merkezinde ve ilçelerde yer alan tatlı dükkanlarını ziyaret edebilirsiniz.
